Oogarts in Rijnstate, Sabine Blankenberg-Sprenkels

De afgelopen 21 jaar zijn omgevlogen voor oogarts Sabine Blankenberg- Sprenkels. In die tijd bouwde zij met veel plezier – samen met een team vakspecialisten, ondersteund door de spreekuurassistenten en het polihoofd – aan de vakgroep Oogheelkunde binnen Ziekenhuis Rijnstate. Net als haar 8 collega’s legt Sabine zich in haar functie toe op diagnostiek, behandelingen, controles en (spoed) operaties. Speerpunten in de geboden zorg aan patiënten uit Arnhem en wijde omgeving zijn: voldoende tijd voor de patiënt, 24 uur per dag kwaliteit bieden, aansluiten bij de zorgvraag en redelijke wachttijden. Sinds de oprichting van het netwerk OZPN (Oogzorgpraktijken Nederland) in 2018 is een aanzienlijk deel van de oogzorg verplaatst naar optometristen. Daardoor kunnen oogartsen zich meer focussen op zorg die echt in het ziekenhuis thuishoort. Vanwege de toename van de zorgvraag en de complexiteit van oogaandoeningen is Sabine heel enthousiast over deze ontwikkeling.

Dynamiek in de zorgvraag

Het vakgebied oogheelkunde is constant in beweging en blijft zich ontwikkelen naar een hoger niveau. Sabine licht toe: ‘We zien een verandering naar nieuwe technieken en complexere behandelmethoden. Waar we vroeger soms maar weinig aan een klacht konden doen, opereren we nu of werken we met lasertechnieken en injecties. Ook ontstaan er steeds meer subspecialisaties in het vakgebied, denk aan specifieke glaucoom- en hoornvliesoperaties. Het palet in het vakgebied wordt groter en de groep specialisten steeds diverser. Daarnaast zit er een dynamiek in de zorgvraag: mensen worden ouder en zijn op hogere leeftijd gezonder en vitaler. Dit betekent dat de ogen nog belangrijker zijn voor de kwaliteit van leven. Terwijl er juist meer ouderdomsaandoeningen ontstaan, zoals staar, diabetes, maculadegeneratie of glaucoom. Dit legt een enorme druk op de zorgvraag in het ziekenhuis, die door de vergrijzing alleen maar toeneemt. Voor 2040 werd zelfs een stijging van ruim 50% in de zorgvraag verwacht als we hier niet vroegtijdig op in zouden spelen.’

Klachten die echt in het ziekenhuis thuishoren

De beroepsgroepen NOG (1) en OVN (2) hebben dit knelpunt samen onder de loep genomen, waarna het netwerk Oogzorgpraktijken Nederland regio Arnhem (OZPN) is opgezet. Sindsdien vangen de optometristen uit het netwerk 70% van de aanvragen op die eerst rechtstreeks bij Rijnstate binnenkwamen. Hiervan is 15% als nog doorverwezen naar de oogarts voor nader onderzoek. ‘Omdat optometristen de 1e lijnszorg (3) meer en steeds beter kunnen opvangen, ont staat binnen onze afdeling meer ruimte voor klachten die bij de oogarts thuishoren. Dat maakt dat ik echt blij ben met dit project: als specialisten hebben we meer tijd voor com plexe aandoeningen en de kwaliteit is gewaarborgd. Ook zijn er nu redelijke wachttijden. Verder hoef je als patiënt voor bepaalde oogklachten niet meer naar het ziekenhuis te komen en kun je voor goede oogzorg snel in je eigen buurt terecht,’ aldus Sabine.

Ontwikkeling zorgstraten: efficiënte zorg rond staaroperaties via 2-2-1

Vanuit het netwerk werken oogartsen en optometristen nauw samen aan zogenoemde zorgstraten. Daarvan is het staartraject een mooi voorbeeld: heeft een patiënt operabele staar en wordt hij hiervoor doorverwezen door de optometrist of huisarts, dan krijgt hij binnen 2 dagen bericht voor een afspraak binnen 2 weken bij de oogarts voor een consult, gevolgd door een operatie binnen 1 week (221). ‘Door de diag nostiek, de intakes en nacontroles efficiënt in te regelen wordt de patiënt snel en goed geholpen. Zo hebben we een mooie klantgerichte flow gecreëerd inclusief de nieuwe ‘one stop shop’ (4) binnen Rijnstate, waardoor patiënten nog maar 1 of 2 keer een afspraak in het ziekenhuis hebben. Doordat optometristen meer werk over nemen is er binnen onze afdeling nu ook voldoende adem om andere zorgstraten te ont wikkelen, bijvoorbeeld voor glaucoom en maculadegeneratie,’ vertelt Sabine enthousiast.

Groeiende rol voor de optometrist

Over de veranderende rol van de optometrist: ‘Waar voorheen ieder zijn ding deed in de oogheelkunde, wordt er nu steeds intensiever samengewerkt door oogartsen, optometristen, orthoptisten en technische oogheelkundige assistenten (TOA’s). De optometrist heeft zich in 20 jaar ontwikkeld tot een medischinhoudelijke specialist met veel meer scholing en goede apparatuur om bijvoorbeeld het hoornvlies, netvlies en de oogzenuwen te beoordelen. In de toekomst zie ik een nog grotere rol ontstaan voor optometristen. Zo kunnen zij bijvoorbeeld de vervolgcontroles doen na een staaroperatie en nog meer op oogaandoeningen screenen.’

"Je hebt elkaar nodig in dit vak om patiënten uitstekende, laagdrempelige zorg te bieden."

Bevlogenheid en enthousiasme

De samenwerking met Van de Wetering bestaat al ruim 20 jaar: ‘Je hebt elkaar nodig in dit vak om patiënten uitstekende, laagdrempelige zorg te bieden. Waar het team van Van de Wetering in uitblinkt, is dat zij al in een vroeg stadium medischinhoudelijk met het vak bezig waren. Verder hebben de optometristen een zeer actieve houding in oogzorg en een hoge betrokken heid bij onze oogartsen. Ik merk echt de bevlogenheid en het enthousiasme voor het vak. Ook hebben zij meer tijd beschikbaar bij klachten zoals droge ogen. Zo ontstaat er een winwin situatie: de patiënt kan sneller een beroep doen op laagdrempelige zorg, de oogarts heeft meer tijd voor complexe oogaandoeningen en de optometrist kan vol aandacht voor de patiënt zijn vak uitoefenen.’

(1) Nederlands Oogheelkunde Genootschap
(2) Optometristen Vereniging Nederland
(3) Zorg waarop je zonder verwijzing een beroep kunt doen.
(4) Zorg die zoveel mogelijk binnen 1 dag plaatsvindt, bijv. intake, onderzoek, uitslag en ook indien mogelijk de staaroperatie.